Topnavigatie

Over Q-koorts

Ziekteverschijnselen    Latente Q-koorts

 

Wat is Q-koorts precies?

Q-koorts is een zoönose die in de hele wereld voorkomt, met uitzondering van Nieuw-Zeeland. Een zoönose is een infectieziekte die van dier op mens overgebracht kan worden. Q-koorts wordt veroorzaakt door een infectie met Coxiella burnetii, een intracellulaire groeiende bacterie. Doorgaans wordt deze via de lucht van dieren op mensen overgedragen. Maar ook de consumptie van besmette rauwmelkse producten en contact met dierlijke kadavers of uitwerpselen kan leiden tot Q-koorts.

 

 Afstand tot besmettingsbron

De bacterie verspreid zich via de lucht en kan zich daardoor over grote afstand verspreiden. Volgens KIZA (Kennissysteem Infectieziekten en Arbeid) vindt slechts 53% van de besmettingen binnen 5 km plaats. Incidenteel is er sprake geweest van besmetting tot op 18 km afstand van de bron. Maar over het algemeen geldt wel; hoe verder  van de bron af, hoe kleiner de kans op besmetting is.

 

Bij dieren

Dieren die de bacterie bij zich dragen vertonen over het algemeen geen symptomen, met uitzondering van spontane abortus. De bacteriën hopen zich op in de placenta en het vruchtwater en besmetten zo de omgeving bij een geboorte of een abortus. In Nederland is tijdens de Q-koorts epidemie een verbod op het uitrijden van mest gezet omdat de bacterie ook via urine en uitwerpselen wordt uitgescheiden. Daardoor konden mensen geïnfecteerd worden via inademing van besmette stofdeeltjes.

 

Ziekteverschijnselen

De ziekteverschijnselen van Q-koorts zijn vaak niet specifiek en zeker niet altijd hetzelfde. De incubatieperiode bedraagt 2-3 weken. De meeste infecties leiden niet tot klachten of worden voor griep aangezien. Bij de Nederlandse epidemie bleef meer dan 60% klachtenvrij. De overige groep kreeg te maken met acute Q-koorts, met grote verschillen in heftigheid.
Het acute ziektebeeld kan gepaard gaan met de volgende symptomen:

  • Longontsteking (niet-productieve hoest, pijnlijke keel)
  • Hoofdpijn
  • Hoge koorts (temperatuur schommelend tussen 38.5 en 40.5ºC)
  • Koude rillingen
  • Spierpijn
  • Misselijkheid
  • Gebrek aan eetlust
  • Braken
  • Diarree
  • Lage hartslag (minder dan 50 slagen per minuut)

Na een acute Q-koortsinfectie zijn er drie mogelijkheden:

  • Volledige genezing zonder blijvende klachten. In het bloed kan worden aangetoond dat er sprake is van een doorgemaakte infectie. Dit betreft veruit de grootste groep van acute Q-koortspatiënten (meer dan 75%).
  • De patiënt ontwikkelt het Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS) en houdt langdurig klachten van ernstige vermoeidheid. Dit is het geval bij ongeveer 20% van degenen die acute Q-koorts hebben gehad.
  • De patiënt ontwikkelt chronische Q-koorts. Dit is het geval bij 1- 5% procent van de geïnfecteerden. Chronische Q-koorts is een ernstige infectie waarbij sprake kan zijn van endocarditis en hartklepaantasting. Langdurige behandeling met antibiotica is vaak noodzakelijk. Een goede brochure van het Jeroen Bosch Ziekenhuis geeft meer uitleg.

De chronische variant van Q koorts is zonder behandeling in meer dan 50% van de gevallen dodelijk. Chronische Q koorts kan direct na de acute infectie ontstaan, maar ook langere tijd daarna. Bij de Nederlandse epidemie was er in 75% van de chronische gevallen geen historie van acute Q koorts (## ref ).

 

Latente Q-koorts

Het is bij Q-koorts bekend dat er nog na langere tijd een latente infectie actief kan worden. Dit is mogelijk in een situatie waarbij er sprake is van verminderde weerstand, bv. tijdens en bij het gebruik van medicatie die het immuunsysteem onderdrukt (bv prednisolon). Deze zogenaamde immunosuppressiva worden gebruikt bij de behandeling van o.a. kanker, reuma en ziekte van Crohn. Een recente publicatie uit het Radboud Universitair Medisch Centrum toont dat onder de patiënten met reumatoïde artritis die immuunonderdrukkende medicatie gebruikten (corticosteroïden en anti-TNF-alfa) en een Q-koorts historie hadden maar liefst 12% chronische Q-koorts had ontwikkeld.

 

 

Behandeling van Q-koorts

De behandeling van Q-koorts gebeurt meestal met antibiotica. Bij acute Q-koorts duurt de behandeling meestal 2 en soms 3 weken. Bij chronische Q-koorts duurt de behandeling veel langer, mogelijk jarenlang. Duidelijk informatie over de behandeling is gepubliceerd in het blad Huisarts & Wetenschap.

 

 

Meer informatie

Uitstekende informatie over Q-koorts, mogelijke ziektebeelden en behandelingen vindt u op de website van de patiëntenvereniging stichting Q-uestion en bij Q-Support, een organisatie gericht op advies, begeleiding en onderzoek voor Q-koortspatiënten. Bij het RIVM is de meest recente informatie van de overheid te vinden.

 

Relevante links:
Q-uestion
Q-Support
RIVM

 

Terug naar boven

 

Deel deze informatie via: Share on facebook
Facebook
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
Linkedin
Share on google
Google
Share on email
Email